Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών που διενεργήθηκαν πριν την αδειοδότηση των δύο HPV εμβολίων αλλά και πολυάριθμων μελετών που ακολούθησαν την κυκλοφορία τους στην αγορά και την χορήγησή τους μέχρι σήμερα σε πολύ μεγάλους αριθμούς γυναικών ανά τον κόσμο [1-6], τα δύο κυκλοφορούντα εμβόλια αποδείχθηκαν μέχρι τώρα ασφαλή, χωρίς αιτιολογικά συσχετιζόμενες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι παρενέργειες του HPV εμβολιασμού στην μεγάλη πλειονότητα (περίπου το 94% του συνόλου των παρενεργειών) αφορούν στις τοπικές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως ήπιο άλγος, κνησμό, οίδημα και ερυθρότητα στην περιοχή που έγινε η ένεση του εμβολίου, οι συστηματικές δε, μη σοβαρές, ανεπιθύμητες ενέργειες, περιορίζονται σε ζάλη, λιποθυμία, ελαφρά πυρετική κίνηση, και σπανίως αλλεργικές αντιδράσεις, κάτι που παρατηρείται ουσιαστικά με όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα καθώς και με τα εμβόλια. Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως π.χ. νευρολογικές απομυελινωτικές παθήσεις, σύνδρομο Guillain-Barre, παραλύσεις, θρομβοεμβολικά επεισόδια, επιληπτικοί σπασμοί, σκωληκοειδίτιδα, αναφυλαξία ή και θάνατος, που να έχει αποδειχθεί ότι σχετίζονται αιτιολογικά με τον HPV εμβολιασμό, δεν παρατηρήθηκαν. Είναι, βέβαια, προφανές, ότι η χρονική συσχέτιση ενός συμβάντος ή μιας εμφανιζόμενης πάθησης με την χορήγηση ενός εμβολίου, δεν αποτελεί ένδειξη - και πολύ περισσότερο απόδειξη - και αιτιώδους συσχέτισης.
Ως εκ των ανωτέρω, τα HPV-εμβόλια αποδεικνύονται μέχρι σήμερα πολύ ασφαλή και δεν εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα παρενεργειών ή ανεπιθύμητων αντιδράσεων σε σχέση με άλλα εμβόλια που γίνονται στις ίδιες ηλικιακές ομάδες. Σε ό,τι αφορά στις περιπτώσεις ζάλης, απώλειας συνείδησης και τάσεων λιποθυμίας μετά τη χορήγηση του εμβολίου, πρέπει να σημειωθεί πως αυτό είναι κάτι που συμβαίνει συχνά όταν εμβολιάζονται άτομα που βρίσκονται στην εφηβική ηλικία. Συστήνεται κατά τη διάρκεια του εμβολιασμού το κορίτσι ή η γυναίκα να βρίσκονται σε καθιστή ή ξαπλωμένη θέση, καθώς και να παραμείνουν επί 15λεπτο στο χώρο του ιατρείου μετά τον εμβολιασμό. Μέχρι σήμερα, μετά από τη χορήγηση ~125.000.000 δόσεων του εμβολίου παγκοσμίως, σύμφωνα με τις επίσημες θέσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και των επίσημων φορέων ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν παρατηρήθηκαν – εκτός σπανίων αλλεργικών αντιδράσεων – σοβαρές παρενέργειες που να σχετίζονται αιτιολογικά με τον HPV-εμβολιασμό. Άτομα με σοβαρό αυτοάνοσο νόσημα, έντονη αλλεργική προδιάθεση ή εμφάνιση αλλεργικών αντιδράσεων στα συστατικά που εμπεριέχονται στο εμβόλιο είναι προτιμότερο να μην εμβολιάζονται. Επίσης, ο εμβολιασμός πρέπει να αναβάλλεται σε άτομα που εμφανίζουν υψηλό πυρετό καθώς και σε γυναίκες που ευρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης (αν και δεν έχουν παρατηρηθεί μέχρι στιγμής αυξημένα ποσοστά συγγενών ανωμαλιών ή επιπλοκών της κύησης).
Μέχρι σήμερα λοιπόν, η εφαρμογή στην καθημερινή πράξη του HPV εμβολιασμού έχει γίνει πλήρως αποδεκτή από όλους τους επίσημους φορείς της παγκόσμιας επιστημονικής ιατρικής κοινότητας. Αυτοί οι ίδιοι φορείς δε, οι οποίοι εκφράζουν τις επίσημες θέσεις των παγκόσμιων Οργανισμών και των αντίστοιχων κυβερνήσεων, με συνεχή και αδιάλειπτο έλεγχο και με όλες τις προδιαγραφές της φαρμακοεπαγρύπνησης δημοσίευσαν και δημοσιεύουν συνεχώς κατά τακτά διαστήματα επίσημες αναφορές σχετικά με την ασφάλεια του εμβολίου [7], η οποία, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, είναι δεδομένη. Μάλιστα, στην τελευταία έκθεση της Διεθνούς Ένωσης Μαιευτήρων-Γυναικολόγων (FIGO αναφέρεται συμπερασματικά ότι η Συμβουλευτική Επιτροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ασφάλεια των Εμβολίων ανασκόπησε την ασφάλεια του HPV εμβολιασμού, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα διαθέσιμα τεκμηριωμένα δεδομένα και κατέληξε ότι και τα δύο κυκλοφορούντα εμβόλια είναι ασφαλή. Έτσι η FIGO, μετά από ανασκόπηση όλων των διαθέσιμων δεδομένων, υποστηρίζει την συνέχιση της διενέργειας του HPV εμβολιασμού στις ενδεδειγμένες ομάδες πληθυσμού [8].
Παράλληλα, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει σαφώς ανατρέχοντας στις αναφερόμενες ιστοσελίδες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) [9], τα Κέντρα για τον Έλεγχο των Νοσημάτων και την Πρόληψη (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) [10], η Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α. (FDA) [11], το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσημάτων (ECDC) [12], η Διεύθυνση Θεραπευτικών Προϊόντων της Αυστραλίας (TGA) [13], η Διαρκής Επιτροπή Εμβολίων της Γερμανίας ( STIKO) [14], η Γερμανική Εταιρεία του Καρκίνου (DKG) [15] κ.ά., όλοι δηλώνουν απερίφραστα ότι το εμβόλιο εναντίον του HPV είναι ασφαλές και πρέπει να χορηγείται σε νεαρά κορίτσια. Την ίδια θέση εξάλλου έχει και το Ελληνικό Υπουργείο Υγείας και η Ελληνική Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, και γι' αυτό τον λόγο το εμβόλιο εναντίον του HPV ευρίσκεται στον κατάλογο του Εθνικού Προγράμματος Eμβολιασμών της χώρας μας.Αξίζει δε να αναφερθεί και το γεγονός, ότι από τον Φεβρουάριο του 2013 η κυβέρνηση της Αυστραλίας εγκαινίασε και εφαρμόζει πλέον τον μαζικό εμβολιασμό στα σχολεία τόσο κοριτσιών όσο και αγοριών σε ηλικία 13 ετών, το παράδειγμά της δε ακολούθησε ήδηο Καναδάς, οι ΗΠΑ και συντόμως και το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες, διότι ο ιός αυτός, όπως ελέχθη, προκαλεί αλλοιώσεις, και μάλιστα κακοήθεις, όχι μόνον στις γυναίκες αλλά και στους άνδρες (καρκίνο στόματος, γλώσσας, στοματοφάρυγγα, αμυγδαλών, λάρυγγα, πρωκτού, πέους). Είναι προφανές, ότι τα HPV-εμβόλια συνεχίζουν να παρακολουθούνται διαρκώς εντατικά από τις καθ’ ύλην αρμόδιες Υπηρεσίες των διεθνών επισήμων Φορέων (Π.Ο.Υ. κλπ.) για την πιθανή εμφάνιση σοβαρών ανεπιθύμητων αντιδράσεων στο μέλλον.
Βιβλιογραφία - Αναφορές
1. Agorastos T, Chatzigeorgiou K, Brotherton J ML, Garland S. (2009) Safety of human papillomavirus (HPV) vaccines: A review of the international experience so far. Vaccine 27(52),7270-7281.
2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Syncope after vaccination – United States, January 2005 – July 2007. MMWR
3. MorbMortalWkly Rep 2008;57(17):457–60. Chang S, O'Connor PM, Slade BA, Woo EJ. U.S. Postlicensure safety surveillance for adolescent and adult tetanus, diphtheria and acellular pertussis vaccines: 2005- 2007. Vaccine 2013;31(10):1447–52.
4. Gee J, Naleway A, Shui I, Baggs J, Yin R, Li R, et al. Monitoring the safety of quadrivalent human papillomavirus vaccine: findings from the Vaccine Safety Datalink. Vaccine 2011;29(46):8279–84.
5. Klein NP, Hansen J, Chao C, Velicer C, Emery M, Slezak J, et al. Safety of quadrivalent human papillomavirus vaccine administered routinely to females. Arch Pediatr Adolesc Med 2012;166(12):1140–8.
6. Macartney KK, Chiu C, Georgousakis M, Brotherton JM. Safety of human papillomavirus vaccines: a review. Drug Saf 2013;36(6):393–412.
7. CVS. Safety update on HPV vaccines. http://www.who.int/vaccine_safety/committee/topics/hpv/130619HPV_VaccineGACVSstatement.pdf. Published June 13, 2013.
8. www.cdc.gov/vaccines/hcp/vis/vis-statements/hpv-gardasil.html
10. http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs40264-013-0039-5
