Στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών 2024 το εμβόλιο κατά του HPV συστήνεται για αγόρια και κορίτσια στην ηλικία 9–11 ετών. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι σε περίπτωση που ο εμβολιασμός δεν γίνει στη συνιστώμενη ηλικία, μπορεί να γίνει αναπλήρωση έως την ηλικία των 18 ετών. Ενώ επισημαίνεται ότι το εμβόλιο HPV αποζημιώνεται πλήρως σε αγόρια και κορίτσια ηλικίας 15-18 ετών μέχρι 31.12.2025. Ο περιορισμός στην αποζημίωση δεν αφορά τις ομάδες αυξημένου κινδύνου [δηλαδή σε κορίτσια και αγόρια ηλικίας 11-26 χρονών].

• Μπορείτε να μου διευκρινίσετε για ποιες ηλικίες είναι δωρεάν η διάθεση του εμβολίου κατά του HPV; Γιατί για κάποιες ηλικίες το εμβόλιο είναι δωρεάν ενώ για άλλες όχι; Το εμβόλιο HPV9 είναι αρκετά ακριβό, συγκεκριμένα κοστίζει 147,90 ευρώ και χρειάζονται τρεις δόσεις με το κόστος να φτάνει σε σύνολο τα 443,7 ευρώ. Θα μπορούσε να υπάρξει μια κρατική πρωτοβουλία για τη δωρεάν διάθεση του εμβολίου σε ανθρώπους μεγαλύτερων ηλικιών;

Α. Το εννεαδύναμο εμβόλιο Gardasil9 (το μόνο που κυκλοφορεί στην Ελλάδα) είναι δωρεάν, για αγόρια και κορίτσια 9-18 ετών. Σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, από τις 31.12.2025 θα είναι δωρεάν για αγόρια και κορίτσια 9-15 ετών, δηλ. θα περιορισθεί το εύρος ηλικιών.

Όσον αφορά στις ομάδες υψηλού κινδύνου (δηλ. άτομα με παθήσεις ή ιδιαιτερότητες που αναγράφονται στο Πρόγραμμα Εμβολιασμών παίδων-εφήβων και στο Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων) σ’ αυτά αποζημιώνεται ο εμβολιασμός μέχρι την ηλικία των 45 ετών.

Β. Στην Ελλάδα, κατ’ ουσίαν, δεν υποστηρίζεται ο HPV εμβολιασμός σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Θεωρείται, μάλιστα, ότι αν περιοριστεί και άλλο το εύρος ηλικιών σε μικρά παιδιά, τότε η εμβολιαστική κάλυψη θα αυξηθεί, διότι θα ξέρουν οι γονείς ότι σε ηλικία 9-11 ετών πρέπει να εμβολιαστεί το παιδί τους, και δεν θα το «αφήνουν για αργότερα» κλπ. Εξ άλλου, ο εμβολιασμός σε μικρή ηλικία συστήνεται για 2 κυρίως λόγους:

1. Διότι όσο μικρότερη η ηλικία τόσο πιο ισχυρή η ανοσιακή απάντηση του οργανισμού, δηλ. τόσο πιο μεγάλη η δημιουργία αντισωμάτων.
2. Διότι τα μικρά παιδιά δεν έχουν κατά κανόνα σεξουαλικές επαφές, και έτσι η πιθανότητα να έχουν ήδη μολυνθεί από τον α ή β τύπο του HPV (από τους οποίους θα τους προφύλασσε το εμβόλιο) είναι μηδαμινή.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Το να έχει ένα άτομο ήδη σεξουαλικές επαφές ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΛΟΓΟ ΝΑ ΜΗΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΕΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ HPV! Και αυτό διότι ακόμη και εάν το άτομο αυτό με τις σεξ. επαφές έχει «κολήσσει» π.χ. τον τύπο 31 του HPV, το εννεαδύναμο εμβόλιο θα το προφυλάξει από τους υπόλοιπους 8 τύπους του ιού, μερικοί των οποίων, π.χ. οι τύποι 16, 18, 45, είναι πολύ πιο επικίνδυνοι από τον τύπο 31.

Γ. Το θέμα του κόστους του εμβολίου είναι όντως ένα πρόβλημα. Το κράτος, μετά από εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, αποφασίζει για το εύρος των ηλικιών στις οποίες θα αποζημιώνεται το εμβόλιο. Παλαιότερα, στην αρχή, από το 2008 μέχρι το 2015, ο HPV εμβολιασμός, μόνο στα κορίτσια ή γυναίκες, ήταν δωρεάν – μέσω των ασφαλιστικών Ταμείων – από τα 12 έως τα 26. Αργότερα, ακολουθώντας τα επιστημονικά δεδομένα, προστέθηκαν και τα αγόρια, αλλά άλλαξε (περιορίστηκε) το εύρος των ηλικιών. Σήμερα, οι οδηγίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συστήνουν την χορήγηση του HPV εμβολίου μέχρι την ηλικία των 26 ετών. Στην Σουηδία χορηγείται δωρεάν μέχρι τα 30 έτη.

•  Μπορούν / Πρέπει οι άνδρες και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας να κάνουν το εμβόλιο; Από ποια μέχρι ποιά ηλικία ένας ενήλικας μπορεί να κάνει το εμβόλιο;

Σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα ο εμβολιασμός κατά του HPV έχει ένδειξη από την ηλικία των 9 ετών μέχρι την ηλικία των 45 ετών, σε άνδρες και γυναίκες (για μεγαλύτερες ηλικίες δεν υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα). Η προστασία από την HPV σε ενήλικες δεν είναι τόσο μεγάλη όσο σε μικρά παιδιά ή εφήβους (για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω), είναι όμως αρκετή, π.χ. της τάξεως του 70-85% για τον πρόληψη από καρκίνο τραχήλου μήτρας, ανάλογα με την κάθε περίπτωση. Τελευταία αναδρομική μελέτη σε πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα, απέδειξε ότι ο HPV εμβολιασμός κατά τα τελευταία 15 χρόνια ελάττωσε όχι μόνο την συχνότητα εμφάνισης καρκίνου τραχήλου μήτρας σε γυναίκες (που ήταν η κύρια ένδειξη εφαρμογής του εμβολιασμού), αλλά και την συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του στοματοφάρυγγα σε άνδρες.

Άρα, ο HPV εμβολιασμός ενδείκνυται για όλα τα κορίτσια, τα αγόρια, τις γυναίκες και τους άνδρες από την ηλικία των 9 ετών μέχρι την ηλικία των 45 ετών. Απλώς, οι ενήλικες θα χρειασθεί, μάλλον, ανά περίπτωση και ανά κράτος, να πληρώσουν το αντίτιμο του εμβολίου.